‘Begin klein en laat het succes aanstekelijk werken’

Henk Volberda

Gratis inspirerende download

“Het nieuwe SPRING TODAY verander boekje”. Een verhaal over een punt en veranderen met impact…… Nieuwsgierig?

Professor Henk Volberda is al vele jaren een warm pleitbezorger van sociale innovatie. Bedrijven die daar structureel in investeren, presteren niet alleen beter op de harde indicatoren, zoals omzet en winst, maar ook op de zachte: hogere werknemerstevredenheid, minder ziekteverzuim en meer creativiteit. ‘Organisaties kunnen het zich niet meer veroorloven om er niet mee aan de slag te gaan.’

Henk Volberda heeft het druk. Hij heeft naast zijn activiteiten voor de Erasmus Universiteit, net een boek afgerond met de titel Innovatie, jij nu en de intrigerende ondertitel ‘Niet de robots, maar jij bent aan zet.’ Waar volop belangstelling voor is in de media. Er is volgens hem een grote noodzaak tot sociale innovatie. ‘De technologische ontwikkelingen gaan momenteel razendsnel,’ zegt hij. ‘Denk aan artificial intelligence, cloud computing, internet of things…

Dan praat je echt over de vierde industriële revolutie, na de stoommachine, het tijdperk van de massaproductie en de digitalisering. En tegelijk zijn de meeste organisaties nog grotendeels ingericht volgens de principes van de tweede industriële revolutie, als fabrieken. Dat wringt, en steeds meer medewerkers, met name jonge mensen, verlaten de bedrijven omdat ze het saai vinden, omdat ze onvoldoende worden uitgedaagd, omdat ze niets in te brengen hebben. Dat vormt een steeds groter probleem voor organisaties, zeker nu de arbeidsmarkt weer krap is.’

Bodemloze put

Bedrijven investeren weliswaar volop in nieuwe technologie, maar uit onderzoek van Volberda blijkt dat die zonder sociale innovatie nauwelijks renderen. ‘Het is dan eigenlijk een bodemloze put waar je geld in stort, want als medewerkers er niet mee kunnen, mogen of willen werken, dan heb je er weinig aan en kan het zelfs averechts werken. Innovatie is slechts voor 25 procent technologische innovatie, en voor maar liefst 75 procent sociaal. Dan heb je het over de vaardigheden van mensen, ander, dienend leiderschap, platte organisatievormen en co-creatie. Uit ons jaarlijkse onderzoek blijkt keer op keer dat bedrijven die structureel investeren in ‘deze schijf van vijf’ niet alleen beter presteren op de harde indicatoren, zoals omzet en winst, maar ook op de zachte: hogere werknemerstevredenheid, minder ziekteverzuim, meer creativiteit et cetera.’

Toch zijn de organisaties die hier structureel aandacht voor hebben nog in de minderheid, constateert Volberda. ‘Er zijn natuurlijk prachtige voorbeelden, zoals Koekjesbakkerij Veldt, DSM in Delft en Finext, maar echt grootschalig wordt het niet omarmd in Nederland. Dat is ook wel verklaarbaar, want bedrijven die met sociale innovatie aan de slag gaan, moeten door een J-curve heen. Dat betekent dat ze eerst minder presteren: minder winst, en ook minder werkplezier. Het leidt vaak tot een toename van het stressniveau bij medewerkers, omdat ze allerlei dingen moeten doen die ze voorheen niet hoefden. Die mensen gaan klagen en dan denkt zo’n manager: het is ook nooit goed, ik doe dit voor jullie. Met als gevolg dat het weer teruggedraaid wordt en de medewerkers nog ontevredener zijn.’

“Innovatie is slechts voor 25 procent technologische innovatie,

en voor maar liefst 75 procent sociaal.”

Sense of urgency

Bij de meeste voorbeelden waar het wel lukte was volgens Volberda een hoge sense of urgency: ‘Het ging slecht met het bedrijf, er moest wat gebeuren. Bijvoorbeeld DSM in Delft stond op de nominatie om gesloten te worden. Ja, dan wil je wel.’ Moet je daaruit concluderen dat de sense of urgency voor de meeste organisaties niet groot genoeg is? ‘Ja, misschien wel. Maar het heeft ook met gebrekkig leiderschap te maken. Vaak wordt sociale innovatie met de mond beleden, maar in de praktijk zie je dan toch dat managers weer in oud gedrag vervallen. Ook al omdat ze zelf nog vanuit controle worden aangestuurd. Dan werkt het voor medewerkers alleen maar frustrerend en kun je er beter niet aan beginnen.

Oud gedrag zie je overigens ook bij medewerkers, bijvoorbeeld bij organisaties die flexibele werkplekken invoeren. In de praktijk kruipen medewerkers van dezelfde afdeling dan toch weer bij elkaar in plaats van dat ze contact maken met mensen van andere afdelingen.’

Heeft Volberda nog wel een paar tips, voor de organisaties die echt willen en ook bereid zijn om door de pijn heen te gaan? ‘Ja, ten eerste: weet waar je aan begint. Houd er rekening mee dat je niet meteen successen zult zien en dat mensen er ook niet meteen enthousiast over zijn. Ze zullen gaan klagen over de nieuwe manier van werken en roepen dat vroeger alles beter was. Daar moet je doorheen, je moet vasthouden aan je koers en weten waar je naartoe wil. En tegelijk, ten tweede: doe het niet in één keer in de hele organisatie. De big bang theory is voor organisaties heel gevaarlijk. Begin op kleine schaal en laat het succes aanstekelijk werken. En drie, ook belangrijk: creëer voor mensen die echt niet willen of niet kunnen als het enigszins kan ook een plek. Ik was laatst bij een IT-bedrijf waar ze een hele afdeling met programmeurs met autisme hebben. Die jongens en meisjes doen ongelooflijk goed werk, maar hebben wel een beetje structuur nodig. Die moet je niet zelfsturend maken of een flexplek geven, want dat gaat niet goed. Dus een beetje diversiteit mag wel.’

‘De big bang theory is voor organisaties heel gevaarlijk’

Wil je weten hoe je binnen je eigen organisatie aan de slag kunt gaan met Sociale Innovatie? Vraag dan hier ons veranderboekje aan en zet de stap naar een organisatie die beter gaat presteren.

Over SPRING TODAY

SPRING TODAY is een advies, interim & recruitment netwerk-organisatie die vooroploopt in de ontwikkelingen op het gebied van HR & Change Management vraagstukken. Vernieuwend en verfrissend in aanpak!

Met ons adviesnetwerk van gepassioneerde experts ondersteunen we organisaties in de ontwikkeling naar een lerende en slagvaardige organisatie. Het aansluiten op nieuwe vormen van (samen) werken, nieuwe vormen van ontwikkelen/leren, communiceren, organiseren en leiderschap. Met elkaar binnen de organisatie aan de slag gaan met vernieuwing, innovatie en transformatie. Dat is leuk en stimulerend. Wij noemen dat Sociale Innovatie! Dé sleutel voor waarde creatie in een snel veranderende wereld. Want samen bereik je meer!

Met de Interim & Recruitment tak helpen we organisaties bij het vinden van dé beste experts op het gebied van HR(D) & Change. HR-professionals, Change & Transitiemanagers op tijdelijke en vaste basis.

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen of wil je dat wij contact met je opnemen? Klik dan hier om ons een e-mail te sturen.

SPRING TODAY

SPRING TODAY is een interim, search & consultancy organisatie met dé beste experts op het gebied van Change & Transformation. Wij helpen de top 100 organisaties, nationaal en internationaal in de transformatie naar ‘de organisatie van morgen’. Samen met onze gepassioneerde Change & Transformation professionals is het onze drive om de veranderkracht, en daarmee het succes van de organisatie te vergroten! Om zo, als organisatie voorop te kunnen blijven lopen in de markt!